Blog

Z nazwą „ADR” spotkał się każdy kierowca zawodowy i każda osoba zajmująca się transportem albo logistyką. Trzyliterowy skrót pochodzi od nazwy Accord européen relatif au transport international des marchandises dangereuses par route, co na język polski tłumaczy się jako „Umowa europejska dotycząca międzynarodowego przewozu drogowego towarów niebezpiecznych”.

Ta międzynarodowa konwencja została zawarta w Genewie już w 1957 roku, ale zaczęła obowiązywać dopiero w styczniu 1968 r. Przepisy regulujące transport towarów niebezpiecznych muszą odpowiadać aktualnym potrzebom rynku i uwzględniać nowe substancje oraz środki bezpieczeństwa. Dlatego wydawanie kolejnych aktualizacji przepisów ADR ma z góry ustaloną chronologię.

Nowa wersja jest publikowana zawsze w roku nieparzystym, a okres przejściowy obowiązuje przez 6 miesięcy. W styczniu 2023 roku weszła w życie wersja na lata 2023–2024. Wśród wielu zmian wprowadza obowiązek wyznaczenia doradcy ADR w części przedsiębiorstw, które dotychczas nie miały takiego obowiązku.

Co to jest ADR i kogo obowiązuje?

Umowa ADR powstała, żeby zapewnić maksymalny poziom bezpieczeństwa w transporcie towarów niebezpiecznych. Obowiązuje wszystkie podmioty uczestniczące w transporcie towarów niebezpiecznych: od pakowania i wysyłki, przez załadunek i transport, aż po rozładunek. Chodzi o to, żeby wszyscy uczestnicy opierali się na jednym, przemyślanym, spójnym i logicznym zbiorze przepisów. Dzięki temu maleje ryzyko pomyłek i nieporozumień, a co za tym idzie – także wypadków z udziałem niebezpiecznych substancji.

Przepisy ADR obejmują wiele aspektów transportu drogowego:

• organizację i dokumentację działalności przedsiębiorstwa,
• wymagania techniczne dla opakowań,
• wymagania techniczne i badania pojazdów przewożących ładunki objęte umową ADR,
• wyposażenie i oznakowanie pojazdów,
• kwalifikacje kierowców,
• kwalifikacje osób odpowiedzialnych za organizowanie i nadzorowanie transportu ADR (doradców ADR),
• klasyfikację materiałów niebezpiecznych i analizę zagrożeń.

Z przepisów ADR korzystają również… służby ratowniczo-gaśnicze. Nakaz oznakowania pojazdów przewożących towary niebezpieczne czytelnymi tablicami, przewidywalność procedur, dokładne informacje o zawartości naczepy lub cysterny ułatwiają dowodzenie podczas akcji ratunkowej.

Karty charakterystyk przewożonych produktów przyspieszają podjęcie decyzji o wyborze środków gaśniczych, zastosowaniu dodatkowych zabezpieczeń zapobiegających na przykład rozlewaniu się substancji żrących i wykorzystaniu szczególnego rodzaju odzieży ochronnej przez ratowników (skafandrów gazoszczelnych itp.).

ADR stwarza wyzwania dla przedsiębiorców, ale i zwiększa bezpieczeństwo

Przedsiębiorcy obracający towarami objętymi umową ADR narzekają na formalności, konieczność zatrudniania specjalnych doradców czy sporządzania raportów. Jeśli jednak popatrzymy na ADR w szerszej perspektywie, okaże się, że te uciążliwe obowiązki mają sens. Dla przedsiębiorcy okazjonalny transport towarów niebezpiecznych może być niewielkim fragmentem zasadniczej działalności angażującym nieproporcjonalnie dużo sił i środków. Z punktu widzenia transportu jest to jednak element systemu, który musi do niego pasować i który może wpłynąć na bezpieczeństwo publiczne.

Ważny jest każdy wypadek drogowy czy kolizja połączona z wyciekiem, uwolnieniem do atmosfery albo zapłonem niebezpiecznych substancji. Analiza wszystkich incydentów i towarzyszącej im dokumentacji ułatwia odnajdywanie przyczyn, schematów postępowania albo nieścisłości w przepisach i procedurach, które doprowadziły do zdarzenia albo nie zapobiegły mu na czas. Wspomniana wcześniej stosunkowo częsta aktualizacja przepisów ADR jest możliwa właśnie dzięki zbieraniu i analizowaniu informacji o transporcie, które pochodzą z „pierwszej ręki”: od spedytorów i przewoźników.

ADR i specjalizacje

Transport towarów niebezpiecznych to bardzo obszerne zagadnienie, ponieważ już same tego typu towary podzielono na 9 klas, w zależności od ogólnej charakterystyki zagrożenia.

Klasa 1. Materiały i przedmioty wybuchowe.
Klasa 2. Gazy.
Klasa 3. Materiały ciekłe zapalne.
Klasa 4.1. Materiały stałe zapalne, materiały samoreaktywne i materiały wybuchowe stałe odczulone.
Klasa 4.2. Materiały samozapalne.
Klasa 4.3. Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne.
Klasa 5.1. Materiały utleniające.
Klasa 5.2. Nadtlenki organiczne.
Klasa 6.1. Materiały trujące.
Klasa 6.2. Materiały zakaźne.
Klasa 7. Materiały promieniotwórcze.
Klasa 8. Materiały żrące.
Klasa 9. Różne materiały i przedmioty.

Jak widać powyżej, niektóre klasy główne są rozbite na podklasy, które dokładniej opisując charakterystykę poszczególnych substancji. Jeśli dodamy do tego zróżnicowanie wymagań ze względu na ilość przewożonych materiałów, sposób opakowania czy typ pojazdu, okaże się, że kompetentni doradcy ADR muszą dysponować rozległą i stale aktualizowaną wiedzą.