Blog

Transport i magazynowanie towarów niebezpiecznych, przede wszystkim odczynników chemicznych, materiałów zakaźnych i radioaktywnych, wiąże się z ryzykiem skażenia otoczenia, ponieważ rozszczelnienie pojemników transportowych to wcale nie tak niewiarygodne zdarzenie.

Ryzyko to istnieje zawsze i nie może go wyeliminować ani precyzyjne przestrzeganie procedur, ani przemyślana konstrukcja opakowań. Stosowanie zabezpieczeń ma na celu przede wszystkim sprowadzenie ryzyka do akceptowalnego poziomu.

Ostrzeganie przed rozszczelnieniem pojemników transportowych

Skoro wycieku nie można wykluczyć, trzeba dysponować narzędziami do usuwania skutków awarii. Pierwszym, który powinien zadziałać automatycznie, jest system albo pojedyncze urządzenia ostrzegające przed wyciekiem. Wszystko po to, żeby pracownicy, którzy mają wykonywać czynności związane z załadunkiem, wyładunkiem albo magazynowaniem towaru, zostali na czas poinformowani o zagrożeniu. Tylko wtedy mają szansę wycofać się, zanim zostaną narażeni na bezpośredni kontakt z niebezpieczną substancją.

Wczesne ostrzeganie jest podstawowym warunkiem skutecznej i bezpiecznej likwidacji zagrożenia. Daje czas na odizolowanie skażonego miejsca od środowiska, założenie środków ochrony indywidualnej, powiadomienie służb czy przygotowanie substancji neutralizujących zagrożenie.

Urządzenia alarmujące

W zależności od rodzaju substancji, jej właściwości fizykochemicznych i sposobu zabezpieczenia urządzenia ostrzegające przed rozszczelnieniem mogą być wbudowane w opakowanie, umieszczane na stałe w pomieszczeniu magazynowym albo przedziale ładunkowym bądź noszone przez pracowników, którzy mają kontakt z ładunkiem.

Weźmy za przykład opakowania wielowarstwowe. Agresywny odczynnik chemiczny znajduje się w butelce umieszczonej w zgrzanym hermetycznie woreczku z tworzywa, następnie jest owinięty absorbentem zawierającym środek neutralizujący, a to wszystko umieszcza się w opakowaniu zewnętrznym – nieprzezroczystej puszce metalowej. To właśnie na niej powinna się znajdować instrukcja opisująca działanie detektora wycieku. Może być nim np. substancja reagująca na zmianę odczynu pH zmianą barwy. Jeśli po otwarciu puszki obserwujemy odbarwienie absorbentu, możemy zakładać, że niebezpieczna substancja wydostała się z pojemnika. Dalsze czynności trzeba wykonywać z zachowaniem szczególnych środków ostrożności, w dobrze wentylowanym pomieszczeniu, stosując środki ochrony osobistej.

Detekcja oparta na zmyśle wzorku lub powonienia

Wyciek gazów, które z natury są bezwonne, można wykryć jedynie przy pomocy specjalnych detektorów. Jeśli natomiast dodane do nich zostaną substancje o intensywnym, nieprzyjemnym zapachu, umożliwi to wykrywanie wycieku powonieniem. Z codziennego doświadczenia doskonale znamy nawanianie gazu ziemnego substancją zwaną tetrahydrotiofenem, który nadaje nieprzyjemny zapach, umożliwiający szybką reakcję w razie zagrożenia (w przypadku LPG stosuje się etanotiol).

W analogiczny sposób – poprzez dodanie dodatkowego czynnika – da się zwiększyć prawdopodobieństwo wczesnego wykrycia wycieku substancji płynnych. Jeśli można je zabarwić, łatwiej odróżnić wyciek od kondensatu pary wodnej, który osadził się na powierzchni opakowania.

Detektory wykrywające rozszczelnienie pojemników transportowych – miejsce montażu

Systemy detektorów wycieku montuje się przede wszystkim w magazynach oraz w specjalistycznych środkach transportu. Częstym rozwiązaniem jest umieszczanie optycznych detektorów cieczy przy podłodze pojazdu lub w wannach ociekowych, na których ustawia się pojemniki z cieczą – czyli tam, gdzie w pierwszej kolejności zgromadzą się nawet niewielkie ilości cieczy. Detektory wykrywają zmianę właściwości optycznych środowiska, więc reagują na wyciek dowolnej substancji. Bez względu na jej lepkość, barwę i skład chemiczny.

W przypadku substancji radioaktywnych samo rozszczelnienie pojemnika (nawet jeśli nie wydostanie się z niego zabezpieczana substancja) powoduje wzrost poziomu promieniowania w otoczeniu. W przypadku substancji o wysokiej aktywności jest to odczuwalne także na zewnątrz pojazdu, dlatego detekcja rozszczelnienia jest przeprowadzana podczas przejazdu przez bramki dozymetryczne, ustawione np. przy wjeździe do zakładu albo przy drogach publicznych.

Najtrudniejsze jest rozpoznawanie skażeń biologicznych, ponieważ niektóre z nich mogą nie zostawiać widocznych śladów. Sucha i pozornie czysta powierzchnia opakowania może być pokryta mikroorganizmami niebezpiecznymi dla ludzi. Dlatego praca z takimi przesyłkami wymaga zachowania szczególnych środków ostrożności oraz regularnej, profilaktycznej dezynfekcji pojazdów, pomieszczeń, ubrań i narzędzi.